Na een dwarslaesie of een caudalaesie krijgt ongeveer de helft van de mensen problemen met de blaas en met plassen. Of je aandrang voelt of (gedeeltelijk) controle hebt over het plassen heeft te maken met de compleetheid of incompleetheid van de dwarslaesie.

De volgende blaasproblemen kunnen – ook in combinatie  – voorkomen:
1. Het niet kunnen leeg plassen van de blaas (retentie).
De blaas kan niet meer goed samenknijpen. Bij een slappe blaas kan ook de sluitspier niet goed sluiten. Omdat de urine er niet (in zijn geheel) uitkomt, raakt de blaas overvol. De blaas kan dan gaan lekken, vooral ook bij fysieke inspanning of bij hoesten. Verder kan de druk in de blaas te hoog worden. Een slappe blaas komt vaak voor bij een lage dwarslaesie of een caudalaesie.

2. Het niet kunnen ophouden van de urine (incontinentie).
De blaas kan zich spontaan legen, ook op momenten dat je dit niet graag wilt. Dit noemen we een overactieve of reflex blaas. In deze situatie kan ook de sluitspier niet goed sluiten. Vaak blijft er urine in de blaas achter. De overactieve blaas komt vooral voor bij een hoge dwarslaesies.

Blaasproblemen kunnen leiden tot blaasinfecties, beschadiging van de blaas en nieren, blaas- en nierstenen of andere complicaties. Voldoende drinken en op tijd katheteriseren kan helpen om de kans op deze problemen kleiner te maken. Ook gebruiken mensen cranberry sap of cranberry capsules maar hiervan is geen effect in onderzoek aangetoond.

Hoe ernstig de blaasproblemen zijn, kan onderzocht worden door:
Het bepalen van hoeveel urine er in de blaas achterblijft (residubepaling). Dit kan met een echo of door katheterisatie na het plassen.
Een urinetest bij urineweginfecties.
Het (video) urodynamisch onderzoek waarmee de urinestroom, het restant na het plassen, de druk in de blaas en de activiteit van de bekkenbodem wordt gemeten.

Bij blaasproblemen kan de blaas geleegd worden met een katheter (katheterisatie). Er zijn verschillende manieren:

1. Wegwerpkatheter (intermitterend zelf katheteriseren)
2. Verblijfskatheter via je urinebuis
3. Verblijfskatheter via je buik (suprapubische katheter)

Welke manier het beste is, hangt af van:

• of je man of vrouw bent,
• de hoogte van je laesie,
• de ernst van de beschadiging (compleet of incompleet),
• je leeftijd,
• je persoonlijke voorkeuren.

Vrouwen met een hoge dwarslaesie, weinig handfunctie en die moeite hebben met transfers (verplaatsing) willen vaak een verblijfskatheter. De verblijfskatheter houdt de blaas leeg en zorgt ervoor dat je droog blijft.  Vrouwen met een lage dwarslaesie katheteriseren meestal intermitterend met een wegwerpkatheter.

Een wegwerpkatheter is een plastic buisje dat je in de plasbuis steekt. Nadat de blaas met de katheter is geleegd, haal je de katheter er weer uit. Om een wegwerpkatheter te kunnen gebruiken, heb je een redelijke tot goede handfunctie nodig. Het gebruik van een wegwerpkatheter kan ook gecombineerd worden met het innemen van medicijnen die de activiteit van de blaas vermindert. Bij het gebruik van een wegwerpkatheter is het nodig om te letten op je eet-/drinkpatroon en tijdige plasmomenten zodat je niet meer dan een halve liter per keer hoeft te plassen.

Voordelen

• Vaak kun je zelf katheteriseren.
• Geen operatie nodig.
• Geen beenzak nodig.
• In vergelijking met een verblijfskatheter heb je minder kans op blaasontstekingen en op complicaties op de lange termijn.
• Het geeft geen huidproblemen.
• Het geeft geen problemen bij seks.

Nadelen

•  In vergelijking met verblijfskatheter, grotere kans op incontinentie bij een blaas die spontaan leegt (overactieve blaas).
• Alleen te gebruiken bij voldoende handfunctie en voor vrouwen is het wat moeilijker.
• Je moet altijd een katheter meenemen.
• Goed letten op hygiëne, eet-/drinkpatroon en op plasmomenten.
• Incontinentiemateriaal nog nodig vanwege lekkage in de periode tussen het katheteriseren.

Een blaaskatheter is een slangetje dat via je plasbuis in je blaas uitkomt. De urine stroomt via het slangetje vanuit je blaas in een opvangzak. De katheter blijft in de blaas hangen met een klein ballonnetje dat met water wordt gevuld. Een verblijfskatheter wordt geplaatst door een verpleegkundige, arts of verzorgende. Direct en tot enkele dagen na het inbrengen van de katheter kun je nog de aandrang hebben om te plassen. Dat verdwijnt later. De opvangzak bij een verblijfskatheter wordt met klittenband of een elastische kous aan het been vastgemaakt of opgehangen aan een stoel of bed. De opvangzak kun je na uitleg van een verpleegkundige zelf vervangen. Het vervangen van de blaaskatheter gebeurt op advies van een arts. Meestal is dit na 4 tot 12 weken. Wanneer je een verblijfskatheter gebruikt, is het nodig om regelmatig na te gaan of de urine goed via de katheter afvloeit. De huid rondom de plasbuis en de katheter moet je twee keer per dag schoonmaken met water.

Voordelen

• De kans op incontinentie is kleiner dan bij een wegwerpkatheter, behalve als je gevoelig bent voor infecties.
• Een goed werkende blaaskatheter lekt niet, geeft geen geur af en is nauwelijks zichtbaar. Ook biedt het zekerheid, waardoor sporten en uitgaan makkelijk is.

Nadelen

• De kans op complicaties op lange termijn (bijvoorbeeld blaaskanker) is groter dan bij een wegwerpkatheter.
• Het inbrengen kan pijnlijk zijn.
• Schoonmaken, vervangen en controle van de katheter is nodig.
• De opvangzak is zichtbaar en de zak kan hinderlijk zijn bij bewegen.
• Katheter zit in de weg bij seks.
• Kans op drukplekken aan de schaamdelen of bovenbenen, blaasspasmen, infectie van zaadballen en prostaat, vruchtbaarheidsproblemen, blaasstenen.
• Blaascapaciteit kan verminderen na langdurig gebruik.
• Bij verstopping van de katheter kan blaasspoelen nodig zijn.
• Een verblijfskatheter is minder geschikt voor jonge mensen vanwege complicaties op lange termijn.

Voor het plaatsen van een suprapubische katheter is een kleine operatie nodig. Dit gebeurt op de poli van het ziekenhuis. In de buik, net boven de schaamstreek, wordt een suprapub opening gemaakt. Een slangetje loopt van de suprapub opening naar de blaas. De urine kan vanuit de blaas en de opening in de buikwand door een slangetje naar een opvangzak stromen. De opvangzak wordt met klittenband of een elastische kous aan het been vastgemaakt of opgehangen aan een stoel of bed. De opvangzak kun je – bij voldoende handfunctie – na uitleg van een verpleegkundige zelf vervangen. De katheter moet één keer in de 6 tot 12 weken vervangen worden.

Voordelen

• De kans op incontinentie is kleiner dan bij een wegwerpkatheter, behalve als je gevoelig bent voor infecties.
• Een goed werkende blaaskatheter lekt niet, geeft geen geur af en is nauwelijks zichtbaar. Ook biedt het zekerheid, waardoor sporten en uitgaan makkelijk is.
• Het voordeel van een suprapubische katheter ten opzichte van een katheter via de plasbuis is dat de katheter niet in de weg zit bij seks. Ook is er minder kans op huidproblemen.

Nadelen

• De kans op complicaties op lange termijn (bijvoorbeeld blaaskanker) is groter dan bij een wegwerpkatheter.
  
• Een poliklinische ingreep is nodig.
  
• Schoonmaken van de suprapub en katheter is nodig. Ook vervanging en controle van de katheter is nodig.
  
• De opvangzak is zichtbaar en de zak kan hinderlijk zijn bij bewegen.
  
• Kans op blaasspasmen, lekkage, drukplekken, infectie van zaadballen en prostaat, vruchtbaarheidsproblemen en blaasstenen.
  
• Blaascapaciteit kan verminderen na langdurig gebruik.
  
• Bij verstopping van de katheter kan blaasspoelen nodig zijn.
  
• Een verblijfskatheter is minder geschikt voor jonge mensen vanwege complicaties op lange termijn.

Incontinentie kan ook op andere manieren (aanvullend) behandeld worden:

• Er zijn implantaten die de blaas controleren via directe zenuwstimulatie.
• Bij een continent stoma (Mitrofanoff stoma of Monti stoma) vangt de blaas zelf de urine op. De urine verlaat de blaas via een tunnelverbinding tussen de blaas en de buikwand. De blaas kan geleegd worden door eenmalige katheterisatie. Soms kiezen vrouwelijke rolstoelgebruikers voor een stoma omdat katheteriseren dan gemakkelijker is. Het nadeel is dat er altijd vier tot zes maal per dag gekatheteriseerd moet worden.
• Mensen die katheteriseren, kunnen ook baat hebben bij het gebruik van medicatie of een botoxbehandeling van de blaasspier om de druk in de blaas te verlagen.