Een zwangerschap is belastend voor het lichaam, onder meer vanwege alle hormonale veranderingen. Als je een handicap hebt, wat op zichzelf al een belasting is, vraagt het nog meer van je. Het is daarom belangrijk om tijdens de zwangerschap goed te zorgen voor jezelf en jezelf niet te overvragen.

Vrouwen met een dwarslaesie hebben iets meer risico op complicaties tijdens een zwangerschap. Denk hierbij aan decubitus door het zwaarder worden, blaasontstekingen of trombose. Bij een hoge dwarslaesie kan door de groeiende baby de ademhalingscapaciteit verminderen en is er een licht verhoogd risico op autonome dysregulatie, een ontregeling van de bloeddruk die verward kan worden met beginnende zwangerschapsvergiftiging. Bij een dwarslaesie boven T10 is er meer kans op een vroegtijdige bevalling.

Vanwege het risico op complicaties is begeleiding door een gynaecoloog raadzaam. Liefst vanaf het begin van de zwangerschap, en zeker tijdens de bevalling. Het heeft de voorkeur als de gynaecoloog ervaring heeft met zwangerschap bij vrouwen met een laesie. Je revalidatiearts kan verwijzen.

Met je revalidatieteam kun je tijdens je zwangerschap bespreken welke niet-medische maatregelen de zwangerschap kunnen vergemakkelijken. Als je in een rolstoel zit, kun je bijvoorbeeld met een ergotherapeut kijken naar de zithoek. De reguliere zit - waarbij de billen dieper zitten dan de bovenbenen - kan namelijk een transfer gaan bemoeilijken. Ook kun je vooraf al bespreken hoe je de eerste tijd na de bevalling de verzorging van de baby kan gaan doen.

Als je een laesie hebt, is het verstandig om te bevallen in het ziekenhuis, onder begeleiding van een gynaecoloog die je situatie kent. De gynaecoloog zal vooraf inschatten of een natuurlijke wijze van bevallen haalbaar is. Dit heeft de voorkeur, omdat na een keizersnede de buikspieren zeker zes weken moeten worden ontzien. Dat is extra lastig als je lichamelijke beperkingen hebt. Toch zijn er soms argumenten om te kiezen voor keizersnede. Bijvoorbeeld als bij een hoge dwarslaesie de buik- en baarmoederspieren niet sterk genoeg zijn om de persweeën op te vangen en de kans op autonome dysregulatie verhoogd is.

Bij een natuurlijke bevalling is normaal gesproken niet te voorspellen wanneer die begint. Vrouwen met een dwarslaesie vóelen dat vaak ook niet zo, omdat ze weeën niet of minder waarnemen. Daarom moet tegen het einde van de zwangerschap goed worden gecontroleerd of de bevalling aanstaande of zelfs al begonnen is.

Vaak zal de gynaecoloog voorstellen om de bevalling kort voor de uitgerekende datum in te leiden, zodat hij of zij er zelf bij kan zijn. Het inleiden van een bevalling kan tot heftiger weeën leiden, maar vrouwen met een dwarslaesie ervaren dat meestal niet of minder.

Tijdens de bevalling is het zaak dat wordt opgelet of je als vrouw niet te lang in één houding ligt. Dit om decubitus te voorkomen.

Ook na de bevalling is goede medische begeleiding nodig. Zo is het risico op urineweginfecties en trombose verhoogd en kan incontinentie optreden. Bij vrouwen met een dwarslaesie hoger dan T6 is de kans groter dat borstvoeding niet vanzelf op gang komt, door het ontbreken van de toeschietreflex. Deskundig advies - bijvoorbeeld door een lactatiekundige - kan dan soms helpen.

Na de bevalling moet je er als vrouw rekening mee houden dat hersteltijd nodig is. Schakel voldoende hulp in, zodat je aan je rust toekomt.

In Dwarslaesie Magazine staat de rubriek Vraag aan de lezer. In het maartnummer van 2024 was de vraag: Ben je als vrouw met een laesie zwanger geworden? Hoe gingen je zwangerschap en bevalling? Heb je tips voor andere vrouwen?